UPORABA USTREZNEGA PRIMERJA PRI MENJAVI VETROBRANSKIH STEKEL

Instalacja anteny satelitarnej i anteny naziemnej na wspólnym maszcie to doskonały sposób, aby zaoszczędzić miejsce i uporządkować domową instalację telewizyjną. Dzięki takiemu rozwiązaniu unikniesz stawiania dwóch osobnych masztów, a wszystkie sygnały telewizyjne – zarówno z satelity, jak i z nadajników naziemnych – będą zebrane w jednym miejscu. W tym poradniku krok po kroku wyjaśnimy, jak prawidłowo przymocować obie anteny na jednym maszcie, kiedy warto wybrać anteny kierunkowe, a kiedy szerokopasmowe, oraz jak połączyć sygnał satelitarny z naziemnym tak, aby poprowadzić go jednym kablem do dekodera i telewizora.

Antena kierunkowa czy szerokopasmowa – którą wybrać?

Wybór odpowiedniej anteny naziemnej ma kluczowe znaczenie dla jakości odbioru telewizji cyfrowej (DVB-T2). Na rynku dostępne są różne rodzaje anten, a najczęściej spotykamy anteny kierunkowe (np. typu Yagi) oraz anteny szerokopasmowe (np. popularne anteny siatkowe lub logarytmiczno-periodyczne). Czym one się różnią i kiedy zastosować każdy z tych typów?

Anteny kierunkowe charakteryzują się wysokim zyskiem energetycznym i wąskim kątem odbioru. Oznacza to, że skupiają się na sygnale z jednego, konkretnego kierunku. Taka antena sprawdzi się doskonale, jeżeli mieszkasz daleko od nadajnika telewizyjnego lub sygnał jest słaby – kierunkowe ustawienie pozwala „wyłapać” słabszy sygnał z większej odległości. Warunkiem efektywnego działania anteny kierunkowej jest jej precyzyjne ustawienie w stronę nadajnika. Musi ona być nakierowana na odpowiedni maszt nadawczy, co czasem wymaga cierpliwości i drobnych korekt położenia, ale w zamian zapewnia stabilny odbiór bez zakłóceń.

Z kolei anteny szerokopasmowe (zwane też szerokokątnymi) posiadają szerszy kąt odbioru i są w stanie odbierać sygnały z wielu częstotliwości oraz kierunków jednocześnie. Zwykle nie mają aż tak dużego zysku jak anteny kierunkowe, ale za to nie wymagają bardzo dokładnego celowania w nadajnik. Szerokopasmowa antena przyda się, jeśli mieszkasz w miejscu, gdzie sygnał dociera z różnych nadajników lub odbija się od przeszkód (budynków, gór, lasu). Dzięki większemu kątowi „widzenia” taka antena może zebrać sygnał nawet, gdy nie jest idealnie skierowana na nadajnik – często wystarczy przybliżony kierunek. Przykładem anteny szerokopasmowej jest klasyczna antena siatkowa, która odbiera pasmo UHF z różnych kierunków, co dawniej świetnie sprawdzało się w odbiorze analogowym, a obecnie pomaga w cyfrowym.

Podsumowując, antenę kierunkową stosujemy w trudnych warunkach odbioru (daleko od nadajnika, słaby sygnał, jeden główny kierunek odbioru). Z kolei antena szerokopasmowa przydaje się w sytuacji, gdy sygnały telewizyjne dochodzą z kilku stron albo teren utrudnia odbiór bezpośredni i korzystamy z sygnałów odbitych. Zawsze warto przed wyborem anteny sprawdzić, z jakiego nadajnika chcesz odbierać telewizję naziemną oraz w jakiej odległości on się znajduje. Jeśli masz taką możliwość, zobacz, jak są ustawione anteny u sąsiadów, i na tej podstawie zdecyduj, który typ będzie skuteczniejszy w Twojej lokalizacji.

Montaż anten satelitarnej i naziemnej na jednym maszcie

Skoro masz już wybrane odpowiednie anteny, pora zabrać się za ich montaż. Umieszczenie czaszy satelitarnej i anteny naziemnej na jednym maszcie jest praktyczne, ale wymaga zachowania kilku zasad, aby zapewnić stabilność oraz brak wzajemnych zakłóceń. Oto, na co musisz zwrócić uwagę podczas montażu obu anten na wspólnym maszcie:

• Stabilny maszt: Upewnij się, że maszt antenowy jest solidnie przymocowany do konstrukcji budynku (np. do komina, ściany lub krokwi dachowej) za pomocą odpowiednich uchwytów. Maszt musi wytrzymać podmuchy wiatru z obciążeniem obu anten. Zastosuj maszt stalowy o odpowiedniej grubości i odporności na korozję, a jeśli maszt jest wysoki, rozważ dodatkowe odciągi zwiększające stabilność.
• Rozmieszczenie anten: Najczęściej antenę naziemną instaluje się na szczycie masztu, a antenę satelitarną nieco niżej. Takie ułożenie ma kilka zalet: antena telewizyjna (zwykle lżejsza) korzysta z najwyższego punktu dla lepszego „widzenia” nadajnika, a cięższa antena satelitarna jest niżej, co zmniejsza działający na maszt moment siły od wiatru. Zachowaj odstęp między antenami – przyjmuje się, że powinno to być co najmniej 30-50 cm pionowo, aby anteny nie znajdowały się bezpośrednio w swoim polu oddziaływania. Odległość zapobiegnie zakłócaniu się sygnałów (np. elementy anteny naziemnej nie będą zasłaniać „widoku” czaszy na satelitę i odwrotnie).
• Ustawienie anteny naziemnej: Zamocuj antenę naziemną za pomocą dedykowanego uchwytu na czubku masztu. Skieruj ją w stronę właściwego nadajnika – zwykle oznacza to horyzontalnie w kierunku najbliższej stacji nadawczej DVB-T2. Drobne regulacje kąta nachylenia i kierunku wykonuj obserwując jakość sygnału na telewizorze lub dekoderze (wiele telewizorów posiada wskaźnik siły sygnału). Pamiętaj, że anteny kierunkowe wymagają precyzji – czasem przesunięcie o kilka stopni robi różnicę. Anteny szerokopasmowe są bardziej tolerancyjne, ale i tak postaraj się znaleźć optymalną pozycję, zwłaszcza jeśli odbierasz sygnał z jednego dominującego kierunku.
• Ustawienie anteny satelitarnej: Montaż czaszy satelitarnej (potocznie zwanej talerzem) zaczynamy od solidnego przykręcenia uchwytu do masztu – upewnij się, że na maszt da się pewnie zamocować uchwyt anteny satelitarnej i dokręć śruby mocujące. Następnie załóż czaszę na uchwycie i zainstaluj konwerter LNB na ramieniu anteny. Teraz nadchodzi kluczowy moment ustawiania anteny na wybranego satelitę (np. Hot Bird lub Astra – w zależności od tego, z jakiej platformy TV korzystasz). Delikatnie zmieniaj położenie anteny satelitarnej w płaszczyźnie poziomej (azymut) i pionowej (elewacja), aby uzyskać jak najwyższy poziom sygnału na dekoderze satelitarnym. Najlepiej skorzystać z funkcji pomiaru sygnału w dekoderze lub użyć miernika satelitarnego, ponieważ nawet niewielkie przesunięcia mogą znacząco wpłynąć na jakość odbioru. Gdy znajdziesz optymalny sygnał (maksimum „pasków” jakości na dekoderze), dokręć mocno wszystkie śruby, aby antena nie zmieniła położenia.
• Mocowanie kabli i zabezpieczenie: Gdy obie anteny są już zamontowane i ustawione, zadbaj o prawidłowe poprowadzenie przewodów koncentrycznych. Kable antenowe od satelity i naziemnej zamocuj do masztu przy pomocy opasek UV odpornych na warunki atmosferyczne, tak by wiatr nimi nie szarpał. Upewnij się, że pozostawiasz niewielki zapas kabla przy antenach (luźną pętlę) – zapobiegnie to wyrywaniu kabla z złącza gdy maszt lekko pracuje na wietrze. Wszystkie złącza typu F, które łączą przewody z antenami i konwerterem, dobrze zabezpiecz przed wilgocią (specjalne osłonki gumowe, taśma samowulkanizująca lub przynajmniej taśma izolacyjna). Solidne zaizolowanie złączy zapobiegnie korozji i wnikaniu wody do kabla, co mogłoby osłabić sygnał.

Po wykonaniu powyższych kroków masz fizycznie zamontowane obie anteny na jednym maszcie. Następnym zadaniem będzie odpowiednie połączenie ich sygnałów, abyś mógł wykorzystać jeden kabel dla dwóch źródeł telewizji.

Łączenie sygnału satelitarnego z naziemnym jednym kablem

Sumowanie sygnałów na maszcie

Sam montaż anten to połowa sukcesu. Teraz musimy zająć się kwestią połączenia sygnałów: jak sprawić, by sygnał z anteny naziemnej i sygnał z anteny satelitarnej popłynęły jednym przewodem do Twojego salonu? Rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnego urządzenia zwanego zwrotnicą TV-SAT (inaczej sumatorem lub diplekserem). Zwrotnica to niewielka skrzynka lub złączka, która łączy dwa wejścia sygnału (wejście z anteny naziemnej i wejście z konwertera satelitarnego) w jeden sygnał wyjściowy na wspólny kabel koncentryczny.

Jak to możliwe, że obydwa sygnały nie zakłócają się nawzajem w jednym kablu? Dzieje się tak dlatego, że sygnały naziemne i satelitarne pracują na zupełnie różnych zakresach częstotliwości. Antena naziemna odbiera częstotliwości telewizyjne w zakresach VHF/UHF (np. 174-230 MHz dla pasma VHF i 470-694 MHz dla UHF, gdzie nadawane są kanały DVB-T2). Z kolei konwerter anteny satelitarnej (LNB) po odbiorze mikrofali z satelity dokonuje konwersji sygnału do tzw. pasma pośredniego L-Band, najczęściej w zakresie około 950-2150 MHz. Dzięki temu rozdziałowi częstotliwości zwrotnica TV-SAT potrafi zsumować oba sygnały: przepuszcza sygnały naziemne (niskie częstotliwości) i satelitarne (wyższe częstotliwości) wspólnym torem, ale nie pozwala im na wzajemne interferencje.

Praktyczny montaż wygląda następująco: na maszcie, blisko anten, instalujesz zwrotnicę (są modele przeznaczone do montażu zewnętrznego, odporne na warunki atmosferyczne). Do jednego wejścia zwrotnicy podłączasz kabel z anteny naziemnej, do drugiego wejścia kabel idący od konwertera LNB anteny satelitarnej. Z wyjścia zwrotnicy poprowadź jeden wspólny kabel w dół budynku, do miejsca, gdzie masz telewizor i dekoder. W ten sposób już na dachu następuje połączenie (sumowanie) sygnałów z dwóch anten w jeden przewód.

Rozdzielenie sygnału w domu

Po zejściu tym jednym kablem do mieszkania mamy w nim jednocześnie sygnał DVB-T2 i sygnał satelitarny. Trzeba teraz rozdzielić je z powrotem na dole, aby trafiły do odpowiednich urządzeń odbiorczych. Można to zrobić na dwa sposoby:

• Zwrotnica/rozgałęźnik wewnętrzny: Najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie drugiej zwrotnicy (takiej samej jak na dachu, tylko zamontowanej wewnątrz) lub specjalnego gniazda RTV-SAT. Urządzenie to w sposób odwrotny rozdziela sygnał – wspólny kabel z dachu podłączasz do wejścia, a następnie otrzymujesz dwa wyjścia: jedno z wyseparowanym sygnałem satelitarnym (podłączasz je wtedy do wejścia SAT dekodera), a drugie z sygnałem naziemnym (podłączasz do tunera DVB-T2 w telewizorze lub osobnego odbiornika DVB-T). Dzięki temu każdy sprzęt dostaje właściwy sygnał.
• Przelotka w dekoderze satelitarnym: Jeśli Twój dekoder satelitarny posiada funkcję przelotki antenowej (niektóre dekodery lub odbiorniki combo mają wejście oraz wyjście sygnału antenowego), można wprowadzić wspólny kabel najpierw do dekodera SAT. W dekoderze sygnał satelitarny zostanie wykorzystany wewnętrznie, a sygnał naziemny zostanie przekazany dalej (np. wyjściem antenowym RF OUT) do telewizora. W takim wypadku może nie być potrzebna osobna zwrotnica wewnętrzna – trzeba tylko połączyć wyjście antenowe dekodera z wejściem antenowym telewizora odpowiednim kablem RF. Należy jednak upewnić się, że dekoder rzeczywiście umożliwia takie podłączenie i przepuszcza sygnał DVB-T do wyjścia.

Obie metody pozwalają na korzystanie z jednego kabla dla dwóch rodzajów sygnału. Pierwsza metoda (zwrotnica wewnętrzna lub gniazdo RTV/SAT) jest bardziej uniwersalna i często spotykana w instalacjach domowych – szczególnie jeśli używamy nowoczesnego telewizora z wbudowanym tunerem DVB-T2 oraz osobnego dekodera satelitarnego. Druga metoda może być wygodna, ale nie każdy sprzęt ją wspiera. W razie wątpliwości zalecamy użyć klasycznego rozwiązania z rozdzielaczem (zwrotnicą) na końcu.

Warto zwrócić uwagę na kwestię zasilania anten: jeśli używasz anteny naziemnej ze wzmacniaczem (zasilanym z sieci, przez tzw. zasilacz antenowy 12V), to w instalacji ze zwrotnicą TV-SAT musisz odpowiednio rozplanować zasilanie. Standardowa zwrotnica przepuszcza napięcie stałe z dekodera satelitarnego do konwertera LNB (dekoder zasila LNB napięciem 14/18V oraz sygnałem 22kHz). Jednakże to zasilanie nie powinno trafiać do anteny naziemnej. Dlatego zazwyczaj zwrotnice są zbudowane tak, by blokować prąd stały na wejściu naziemnym. Jeśli Twój wzmacniacz antenowy potrzebuje zasilania, zastosuj zasilacz antenowy dołączony do anteny naziemnej przed wejściem sygnału do zwrotnicy (np. zasilacz z separatorem podłączony do gniazdka przed sumatorem), albo użyj specjalnej zwrotnicy z możliwością przepuszczenia zasilania do anteny naziemnej. Pamiętaj – nigdy nie podłączaj bezpośrednio zasilania wzmacniacza do wyjścia zwrotnicy, na którym jest również napięcie do konwertera, bo może to uszkodzić sprzęt.

Podłączenie do dekodera i telewizora

Kiedy masz już odpowiednio rozdzielony sygnał w domu, przyszedł czas na końcowe podłączenie urządzeń. W praktyce będzie to wyglądało następująco: kabel z dachu, niosący połączone sygnały, trafia albo do wewnętrznej zwrotnicy/gniazda RTV-SAT, albo bezpośrednio do dekodera satelitarnego (w zależności od wybranej metody, omówionej powyżej). Załóżmy typowy scenariusz ze zwrotnicą wewnętrzną:

Wewnątrz mieszkania montujemy gniazdo RTV-SAT (to taka końcowa puszka na ścianie z dwoma gniazdami: jedno opisane jako TV, drugie jako SAT) lub po prostu niewielką zwrotnicę z dwoma wyjściami. Do gniazda/zwrotnicy wpinamy kabel idący z anten (wejście). Następnie z wyjścia oznaczonego “TV” prowadzimy krótki przewód koncentryczny do wejścia antenowego telewizora (czyli do tunera DVB-T/T2). Z kolei z wyjścia oznaczonego “SAT” łączymy przewodem koncentrycznym z wejściem sygnału satelitarnego w dekoderze (gniazdo LNB IN).

Po podłączeniu wszystko jest już gotowe do konfiguracji odbiorników. Włącz telewizor i dekoder, a następnie:

• Na telewizorze wyszukaj kanały telewizji naziemnej – upewnij się, że odbierasz wszystkie multipleksy DVB-T2. Jeśli sygnał jest prawidłowo doprowadzony, telewizor powinien znaleźć dostępne kanały cyfrowe.
• Na dekoderze satelitarnym przeprowadź konfigurację zgodnie z instrukcją operatora (np. wybierz satelitę, z którego odbierasz sygnał, wyszukaj kanały platformy Canal+, Polsat Box czy innej). Jeżeli antena satelitarna jest dobrze ustawiona, dekoder pokaże mocny sygnał i znajdzie kanały.

Jeśli wszystko zostało wykonane poprawnie, możesz cieszyć się pełnym zestawem kanałów – zarówno tych nadawanych naziemnie, jak i satelitarnych – bez konieczności prowadzenia dwóch oddzielnych przewodów do każdego urządzenia. Jeden dobrze poprowadzony kabel i odpowiednie rozdzielenie sygnału wystarczą, by zapewnić sygnał dla dekodera SAT oraz telewizji naziemnej jednocześnie.

Porady i najczęstsze błędy przy montażu

Nawet doświadczeni majsterkowicze mogą napotkać pewne trudności podczas montażu anten i łączenia sygnałów. Poniżej kilka porad oraz omówienie popularnych błędów, abyś mógł ich uniknąć:

1. Uziemienie i bezpieczeństwo: Pamiętaj o zabezpieczeniu masztu i instalacji antenowej przed wyładowaniami atmosferycznymi. Maszt antenowy warto uziemić zgodnie z normami – zwiększy to bezpieczeństwo podczas burzy i zminimalizuje ryzyko uszkodzenia sprzętu. Nie pracuj na dachu podczas złej pogody, a montując anteny zachowaj zasady bezpieczeństwa (uprząż, asekuracja).

2. Unikaj zbyt długich kabli: Im dłuższy kabel antenowy, tym większe tłumienie sygnału. Staraj się nie prowadzić niepotrzebnie długich odcinków przewodu i używaj wysokiej jakości kabla koncentrycznego z dobrym ekranowaniem (np. Triset-113 lub inny kabel klasy RG6 o wysokim ekranowaniu). Sygnał satelitarny szczególnie jest wrażliwy na tłumienie, więc przy bardzo długich kablach rozważ zastosowanie wzmacniacza sygnału lub multiswitcha (w bardziej rozbudowanych instalacjach).

3. Dobrej jakości osprzęt: Zainwestuj w porządne komponenty instalacji. Tanie, słabej jakości zwrotnice, kable czy złącza mogą powodować problemy z odbiorem. Szczególnie zwróć uwagę na złącza F – powinny być dobrze zaciśnięte lub zakręcone na kablu. Jeśli nie czujesz się pewnie, poproś fachowca o zarobienie złączy, bo źle założona wtyczka to częsta przyczyna zaniku sygnału (np. kiedy żyła kabla nie styka dobrze lub ekran dotyka żyły, robiąc zwarcie).

4. Nie mieszaj sygnałów bez odpowiedniego sprzętu: Nigdy nie łącz kabli z różnych anten “na skrętkę” czy za pomocą zwykłych trójników antenowych, licząc że sygnał się zsumuje – to tak nie działa. Bez odpowiedniej zwrotnicy sygnały będą się zakłócać. Każda antena powinna wchodzić na osobne dedykowane wejście urządzenia sumującego. Podobnie, rozdzielanie sygnału z jednego kabla na końcu wymaga odpowiedniego rozdzielacza (gniazda) – próby rozgałęzienia sygnału satelitarnego zwykłym rozgałęźnikiem od telewizji naziemnej także się nie powiodą, bo sygnał SAT wymaga specyficznych rozwiązań (m.in. przenoszenia zasilania do konwertera).

5. Sprawdź polaryzację i zakresy częstotliwości: Przy montażu anteny naziemnej upewnij się, że ustawiasz ją we właściwej polaryzacji – w Polsce naziemne kanały telewizyjne najczęściej nadawane są w polaryzacji poziomej, więc antena kierunkowa powinna być ustawiona „poziomo” (elementy dipola ułożone horyzontalnie). Anteny szerokopasmowe (siatkowe) zazwyczaj też montuje się poziomo. Źle ustawiona polaryzacja anteny naziemnej może skutkować brakiem odbioru mimo dobrego kierunku.

6. Konserwacja i przegląd: Po zakończonym montażu warto co pewien czas (np. raz do roku przed sezonem zimowym) skontrolować stan anten i okablowania. Sprawdź, czy rdzewienie nie osłabiło konstrukcji masztu lub uchwytów, czy kable nie są przetarte, a złącza nadal dobrze trzymają. Krótki przegląd pozwoli wychwycić drobne usterki, zanim spowodują one poważniejsze problemy z odbiorem.

Wnioskki z całego artykułu

Montaż anteny satelitarnej i naziemnej na jednym maszcie to praktyczne rozwiązanie, które pozwala na uporządkowanie instalacji i ograniczenie liczby kabli potrzebnych do odbioru telewizji. Wykorzystując zarówno antenę kierunkową lub szerokopasmową (w zależności od potrzeb), jak i odpowiednią zwrotnicę TV-SAT do sumowania sygnałów, możesz cieszyć się pełnym pakietem kanałów z różnych źródeł. Kluczem do sukcesu jest prawidłowe zamocowanie anten (stabilność i właściwe kierunki), dobór odpowiedniego rodzaju anteny naziemnej do warunków odbioru, a następnie właściwe połączenie wszystkiego za pomocą jednego kabla.

Dzięki poradom zawartym w tym artykule wiesz już, jak zamontować antenę satelitarną i naziemną na jednym maszcie, kiedy wybrać anteny kierunkowe, a kiedy szerokopasmowe, a także jak skutecznie połączyć sygnał satelitarny z naziemnym jednym przewodem. Teraz wystarczy wcielić te wskazówki w życie. Powodzenia w instalacji i miłego odbioru ulubionych programów!

Średnia ocena wynosi 4.9 ★★★★★ (175) głosów